Çevre ve Doğa Koruma Bilgisi

Ekoloji ve Ekosistem

Ekoloji, canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Bu ilişkilerin sürdürülebilir bir şekilde devam edebilmesi, ekosistem kavramı ile açıklanır.

Ekosistem, belirli bir alanda bulunan canlılarla, onları çevreleyen cansız unsurların karşılıklı etkileşimi sonucunda oluşan ve süreklilik gösteren ekolojik sistemlerdir. Ekosistemler, doğanın işleyişini belirleyen besin zinciri ile şekillenir ve hem küresel ölçekte hem de yerel düzeyde varlık gösterebilir.

Her ekosistem kendine özgü özellikler taşır. İçindeki canlı türleri ve büyüklükleri farklılık gösterebilir. Dünyanın en büyük ekosistemi gezegenin kendisidir ve dünya üzerinde çok sayıda ekosistem bulunur. Bu ekosistemler kara ve su ekosistemleri olmak üzere iki ana gruba ayrılır.

Kara Ekosistemleri

Kara ekosistemleri, bulundukları coğrafi ve iklimsel özelliklere bağlı olarak farklı türlere ayrılır:

• Çöl ekosistemleri

• Orman ekosistemleri

• Çayır ve mera ekosistemleri

• Mağara ekosistemleri

• Tundra ekosistemleri

• Vadi ve bataklık ekosistemleri

• Kent ekosistemleri

Su Ekosistemleri

Su ekosistemleri, tatlı su ve tuzlu su alanlarını kapsar:

• Dere ve nehir ekosistemleri

• Göl ve pınar ekosistemleri

• Baraj ve havuz ekosistemleri

• Deniz ve okyanus ekosistemleri

Her ekosistemde ışık, yağış, nem, rüzgar, sıcaklık ve iklim gibi faktörler, flora (bitki örtüsü) ve fauna (hayvan çeşitliliği) üzerinde belirleyici rol oynar. Bu nedenle, her ekosistemde yaşayan canlı türleri ve dağılımı farklılık gösterir.

Dağ Ekosistemleri ve Koruma Önlemleri

Dağlık alanlar, ekolojik açıdan hassas ve korunması gereken önemli doğal alanlardır. Bu ekosistemlerin korunması için bilimsel araştırmalar ve yönetim planlamaları yapılmalıdır.

Dağ ekosistemleriyle ilgili çalışmalar şu aşamaları içermelidir:

• Doğal, sosyoekonomik ve kültürel yapının araştırılması

• Coğrafi bilgi sistemleri ile ekolojik değerlendirme yapılması

• Kırsal alanlardaki sosyoekonomik ve kültürel verilerin toplanması

• Elde edilen bilgilerin yönetim planlamasına yönlendirilmesi

Bu değerlendirmeler sonucunda, dağlık alanların doğal kaynak değerleri nedeniyle korunması gerektiği ortaya çıkmaktadır.

Doğanın Felsefesi

Amerikan yerlilerinin nesilden nesile aktardığı bir öğreti, doğanın işleyişine dair önemli bir gerçeği vurgular:

“Doğada hiçbir şey kendisi için yaşamaz.
Nehirler kendi suyunu içemez.
Ağaçlar kendi meyvelerini yiyemez.
Güneş kendisi için ısıtmaz.
Ay kendisi için parlamaz.
Çiçekler kendileri için kokmaz.
Toprak kendisi için doğurmaz.
Rüzgar kendisi için esmez.
Bulutlar kendi yağmurlarından ıslanmaz.”

Doğanın temel yasası, her şeyin birbiri için var olmasıdır. Ekosistemlerin sürdürülebilirliği için tüm canlıların uyum içinde yaşaması gerekir. Dünyada yalnızca insan, benmerkezci bir yaklaşımla hareket eder. Oysa doğadaki diğer tüm varlıklar birlikte yaşamayı benimsemiştir.

En İyisi Ol!

Douglas Malloch’un sözleri, bireylerin kendi alanlarında en iyi olmaya çalışmaları gerektiğini anlatır:

“Dağ tepesinde bir çam olamazsan, vadide bir çalı ol.
Ama oradaki en iyi, küçük çalı sen olmalısın.
Çalı olamazsan, bir ot parçası ol, bir yola neşe ver.
Bir misk çiçeği olamazsan, bir saz ol.
Ama gölün içindeki en canlı saz sen olmalısın.
Hepimiz kaptan olamayız, tayfa olmaya mecburuz.
Dünyada hepimiz için bir şey var.
Yapılacak büyük işler, küçük işler var.
Yapacağınız iş, size en yakın olan iştir.
Cadde olamazsan patika ol.
Güneş olamazsan yıldız ol.
Kazanmak yahut kaybetmek ölçü ile değildir.
Sen her neysen, onun en iyisi olmalısın.”

Bu anlayışla, çevre ve doğa koruma bilincini hayatımıza entegre ederek yaşadığımız dünyaya katkı sağlamalıyız.